Cách cho trẻ uống vitamin D là một trong những kỹ năng quan trọng khi trở thành mẹ. Thế nhưng, không phải bà mẹ nào cũng nhận được sự tư vấn kỹ lưỡng của bác sĩ về cách sử dụng vitamin D cho bé. Để giảm tải những lo lắng của mẹ, bài viết hôm nay sẽ cung cấp những thông tin chính thống nhất xoay quanh vấn đề bổ sung Vitamin D cho các con.
Vitamin D là gì? Vì sao trẻ cần bổ sung Vitamin D?
Hầu hết các bà mẹ đều biết rằng phải bổ sung vitamin D cho bé. Nhưng, không phải ai cũng hiểu rõ bản chất và vai trò của dưỡng chất này.
Vitamin D là gì?
Vitamin D là một trong 4 loại vitamin tan trong dầu tồn tại dưới 2 dạng là Vitamin D3 (cholecalciferol) ở động vật có vú và vitamin D2 (ergocalciferol) ở nấm. Từ góc độ dinh dưỡng, cả hai dạng vitamin D2 và vitamin D3 đều được chuyển hóa thành vitamin D dưới tác dụng của tia bức xạ beta từ mặt trời. Vậy nên, ở một số vùng miền, trẻ có thể tự tổng hợp đủ vitamin D nếu được tắm nắng đầy đủ và đúng cách.
Tuy nhiên, phương pháp tắm nắng giúp bổ sung vitamin D cho trẻ không được nhiều chuyên gia khuyến khích. Lý do là lượng bức xạ beta quá thấp vào mùa đông và mùa xuân để tạo ra vitamin D. Bên cạnh đó, các tia tử ngoại từ mặt trời có thể gây tổn thương cho làn da của trẻ, đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi. Ngoài ra, sắc tố melanin của da hấp thụ bức xạ beta nên sẽ làm giảm khả năng chuyển hóa vitamin D ở những em bé có làn da đậm màu. Vậy nên, nguồn cung cấp vitamin D cho trẻ sơ sinh tốt nhất bao gồm: Vitamin D từ người mẹ khi mang thai và vitamin D từ sữa mẹ sau khi sinh được bổ sung qua chế độ ăn uống và thực phẩm chức năng.
Vì sao trẻ cần bổ sung Vitamin D?
Thông thường, trẻ có thể nhận được một lượng vitamin D tương đương 0,5-1,8 microgam/ lít qua sữa mẹ. Ở trẻ sơ sinh, nồng độ vitamin D trong huyết thanh được cho là tối ưu nhất khi đạt từ 50 nml/ L trở lên. Trong khi đó, lượng vitamin D dự trữ trong cơ thể trẻ có được trong thời gian mang thai sẽ giảm khoảng 50% trong chưa đầy 1 tháng. Khi nồng độ Vitamin D dưới 30 nmol/ L, trẻ có nguy cơ cao bị thiếu hụt vitamin D.
Tình trạng thiếu hụt Vitamin D mang đến cho bé nhiều nguy cơ về sức khỏe:
- Còi xương: Còi xương là vấn đề thường gặp khi trẻ bị thiếu vitamin D nghiêm trọng. Tình trạng này thường gặp nhất ở những trẻ nằm trong độ tuổi từ 3 đến 18 tháng tuổi.
- Hạ canxi máu: Vitamin D là cầu nối quan trọng giúp Canxi từ thực phẩm được hấp thu vào máu. Do đó, thiếu hụt vitamin D có thể gây ra tình trạng hạ canxi máu và dẫn đến hiện tượng co giật. Tình trạng này thường xuất hiện trong giai đoạn bé phát triển nhanh, nhu cầu canxi tăng cáo để phục vụ cho quá trình trao đổi chất.
- Rối loạn giấc ngủ: Tình trạng này xảy ra rất phổ biến ở trẻ sơ sinh. Thiếu hụt vitamin D gây thiếu Canxi và hệ quả là ảnh hưởng đến sự dẫn truyền của hệ thần kinh. Triệu chứng phổ biến của tình trạng này là trẻ rơi vào trạng thái ngủ lịm hoặc mất ngủ, cáu kỉnh và thường xuyên quấy khóc.
- Tăng nguy cơ tiểu đường type 1: Thiếu vitamin D cũng được cho là làm tăng nguy cơ mắc các bệnh khác bao gồm bệnh tiểu đường loại 1 khi còn nhỏ.
Việc thiếu hụt Vitamin D có thể gây ra những rối loạn trong phát triển của trẻ ngay từ khi còn nhỏ. Do đó, mẹ cần chủ động bổ sung Vitamin D cho bé ngay từ khi sinh ra. Điều này đảm bảo cho con sự phát triển khỏe mạnh và toàn diện.
Cho trẻ uống Vitamin D như thế nào là đủ?
Thực tế cho thấy, sữa mẹ bình thường không cung cấp đủ Vitamin D cần thiết cho sự phát triển của trẻ sơ sinh. Có một số đề xuất về việc bổ sung Vitamin D gián tiếp cho bé bằng cách cho mẹ uống thêm từ 25 – 30 microgam Vitamin D mỗi ngày. Tuy nhiên, cách làm này vẫn chưa được chứng minh là an toàn cho mẹ. Vậy nên, việc số sung từ 5 – 10 microgam vitamin D mỗi ngày trực tiếp cho bé vẫn đang là phương án an toàn nhất.
Bổ sung Vitamin D bao nhiêu là đủ tùy thuộc vào từng trường hợp. Tuy nhiên, việc bổ sung cần đảm bảo giữ cho nồng độ Vitamin D trong huyết thanh ở trẻ lớn hơn 50 nmol/ L. Cụ thể:
- Với trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn hoặc một phần: Nên được bổ sung 400 IU / ngày bắt đầu từ những ngày đầu đời. Hàm lượng này được duy trì cho đến khi bé chuyển sang uống sữa công thức với lượng tối thiểu 1 lít / ngày. Các mẹ lưu ý không nên dùng dòng sữa nguyên kem cho đến khi trẻ được 12 tháng tuổi để tránh nguy cơ béo phì, thừa cân hay rối loạn lipid máu.
- Đối với thanh thiếu niên: Nên bổ sung tối thiểu 400 IU Vitamin D/ ngày nếu trẻ không nhận đủ lượng này. Mẹ có thể bổ sung thông qua các sữa tăng cường Vitamin D hoặc thực phẩm chức năng đều được.
- Trẻ em có nguy cơ thiếu Vitamin D (Kém hấp thu chất béo, dùng thuốc chống động kinh): Trường hợp này trẻ có thể thiếu vitamin D ngay cả khi đã được bổ sung khoảng 400 IU mỗi ngày. Để chắc chắn về lượng vitamin D cần thiết, mẹ nên đưa bé đến các cơ sở y tế thực hiện xét nghiệm và xác định hàm lượng Vitamin D cần thiết bổ sung. Sau đó, mẹ nên đưa bé đi khám định kỳ sau 3 tháng và kiểm tra tình trạng khoáng hóa xương sau mỗi 6 tháng.
Nhìn chung, hàm lượng vitamin D được khuyến cáo bổ sung cho trẻ để phòng ngừa thiếu hụt Vitamin D là 400 IU/ ngày. Mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu nhận thấy bé có dấu hiệu thiếu Vitamin D và cần bổ sung với hàm lượng lớn hơn.
Hướng dẫn cách cho trẻ uống Vitamin D
Cho trẻ sơ sinh uống vitamin D như thế nào là lo lắng của nhiều người, đặc biệt là những người lần đầu làm mẹ. Hiện nay, Vitamin D được bào chế dưới nhiều dạng khác nhau như: Dạng lỏng nhỏ giọt, dạng xịt hay dạng viên uống. Với mỗi dạng bào chế, mẹ cần lưu ý riêng để cho bé sử dụng dễ dàng nhất.
Cách uống Vitamin D dạng giọt
Đây là dạng bào chế phổ biến nhất của Vitamin D. Mẹ có thể lựa chọn một trong các cách cho bé uống như sau:
- Nhỏ trực tiếp: Với những bé dễ uống, mẹ chỉ cần chạm nhẹ vào môi để bé mở miệng theo phản xạ. Tiếp đó, mẹ nhỏ 1 giọt vitamin D cho con uống trực tiếp.
- Dùng ngón tay: Mẹ rửa sạch ngón tay của mình, làm khô và nhỏ một giọt vitamin D lên ngón tay. Sau đó, mẹ đưa ngón tay của mình vào miệng bé để bé mút ngón tay tương tự như khi ti mẹ.
- Kết hợp với đồ ăn dặm: Mẹ có thể nhỏ trực tiếp 1 giọt vitamin D vào thìa thức ăn, thìa nước hoa quả, thìa sữa,… và cho bé uống ngay sau đó. Tuy nhiên, cách này ít được khuyến cáo với những bé hay bị nôn, trớ.
Cách cho trẻ uống vitamin D3 dạng xịt
Đây là dạng bào chế mới của vitamin D giúp bé hấp thu nhanh và tốt hơn. Nhiều mẹ cho biết, họ cảm thấy dễ dàng hơn khi sử dụng các chai xịt D3 cho bé.
Để sử dụng dạng vitamin D này, đầu tiên, mẹ cần ấn vào ống 3 lần để bôi trơn ống xịt. Sau đó, mẹ đưa ống xịt vào miệng bé, xịt một lần dứt khoát vào phía má trong hoặc phía lưỡi của con. Cần tránh xịt vào họng có thể khiến bé khó chịu và sợ hãi gây khó khăn trong những lần uống thuốc sau.
Sau khi sử dụng, mẹ cần lau sạch ống xịt và đậy nắp.
Cách cho trẻ uống vitamin D3 dạng viên
Không có quá nhiều sản phẩm vitamin D được bào chế dưới dạng viên bởi ít tiện lợi trong quá trình sử dụng. Để cho bé dùng dạng này, mẹ cần hòa tan viên thuốc vào nước hoặc vào sữa của con và đợi khoảng 30s để thuốc tan hoàn toàn. Sau đó, mẹ cho bé uống như bình thường.
Thực tế cho thấy, không phải lúc nào bé cũng hợp tác và “ngoan ngoãn” chịu uống thuốc. Vấn đề có thể đến từ mùi, vị hoặc cách dùng sản phẩm. Vậy nên, nếu bé tỏ ra khó chịu và nhiều lần “từ chối” cách dùng vitamin D này, mẹ nên nghiên cứu để lựa chọn được sản phẩm phù hợp hơn với con. Tránh việc thúc ép tạo ra tâm lý sợ hãi cho bé khi uống thuốc.
Chuyên gia khuyến cáo lưu ý khi bổ sung vitamin D cho trẻ
Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm FDA Hoa Kỳ khuyến nghị cha mẹ cần lưu ý những thông tin sau đây khi bổ sung vitamin D cho trẻ:
- Đối với trẻ sơ sinh: Hàm lượng vitamin D bổ sung không được vượt quá 400 IU. Những chế phẩm có hàm lượng cao hơn mức này cần có sự tư vấn từ bác sĩ.
- Lập sổ lưu giữ thông tin về quá trình và cách bổ sung vitamin D cho bé để dễ dàng theo dõi, điều chỉnh và xử lý khi có vấn đề phát sinh.
- Chỉ nên sử dụng dụng cụ hỗ trợ cho bé uống vitamin D được sản xuất đi kèm cùng sản phẩm để đảm bảo độ phân liều chính xác.
- Tham vấn ý kiến của bác sĩ hoặc người có chuyên môn để chắc chắn rằng bố mẹ đang cho bé sử dụng vitamin D đúng liều lượng được khuyến cáo.
- Đối với những bé đang tập ăn dặm hoặc có trẻ lớn có chế độ dinh dưỡng đầy đủ, phụ huynh cần chia sẻ với bác sĩ để lựa chọn được sản phẩm bổ sung phù hợp.
- Hãy chắc chắn rằng bố mẹ đang tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng của bác sĩ và nhà sản xuất.
Bổ sung vitamin D cho trẻ là khuyến nghị quan trọng từ các tổ chức y tế. Tuy nhiên, cha mẹ cần tìm hiểu kỹ và tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn được cách cho trẻ uống vitamin D đúng chuẩn. Nếu có thắc mắc về thông tin trong bài viết, bạn hãy gửi lại câu hỏi cho chúng tôi để được chuyên gia giải đáp. Chúc mẹ và bé luôn khỏe!
——————-
Nguồn:
https://www.who.int/elena/titles/bbc/vitamind_infants/en/